ÇAYKUR, çay tarımında kullanılan ve çevreyi olumsuz yönde etkileyen azot, fosfor ve potasyum karışımlı kimyasal gübre kullanımına son vermek için organik tarımı destekliyor. 

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde 758 bin dekar alanda yapılan çay tarımında yaklaşık 40 yıldır (25 azot, 5 Fosfor ve 10 potasyum) formüllü kimyasal gübre kullanılıyor. Kullanıldığı üründe her hangi bir zarara veya sağlık açısından olumsuzluğa neden olmayan bu gübre, uzun vadede serildiği toprağın özelliğini yitirmesine neden olurken, yağmur suları ile içme sularına ve diğer bitkilere de etki ederek hem insan sağlığını hem de doğal yapıyı olumsuz yönde etkiliyor. Bir çok Avrupa ülkesinde kimyasal gübre kullanımı yasaklanırken, gelirinin önemli kısmı tarıma dayalı Avrupa ülkeleri ise kimyasal gübre kullanımını yüzde 15 seviyelerine kadar düşürdü.

ORGANİK ÇAY ÜRETİMİNE GEÇMEK GEREKİYOR
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan ÇAYKUR Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, kimyasal gübrenin çevredeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için tüm çay alanlarında organik tarıma geçilmesi gerektiğini söyledi. Sütlüoğlu “Yoğun kimyasal gübre kullanımı çevrenin doğal yapısını bozdu. Toprağın yapısını bozdu. Bundan canlılar olumsuz etkilenmiştir. Canlı türleri azalmıştır. Yeraltı sularımız kirlenmiştir. Bu olumsuzlukların ortadan kalkıp, çevrenin kendini yenilemesi için organik çay üretimine geçmemiz gerekiyor. Hedefimize ulaştığımızda tüm çay alanlarını organik havzaya dönüştürüp dünyanın da en büyük organik havzasını oluşturmuş olacağız. Dünyanın en yüksek miktarda organik çayını üreten ülkesi olacağız. Altyapı olarak rakipsiz durumdayız. Çayımızın üzerine kar yağdığı için haşere oluşmuyor. Dünyanın en sağlıklı çayı bizde ve çay tarımı yapılan bölgelerin tamamının organik üretime dönüşme imkanı var. Hiçbir çay üreten ülke bu imkana sahip değil. Bu projeyi hep birlikte toplumu bilinçlendirerek desteklememiz lazım” dedi.

RİZE'DE ORGANİK ÇAY TARLALARI 10 BİN DEKARA ULAŞTI
Sütlüoğlu, organik çay tarımı yapılan alanların hızla genişlediğini ifade ederek “ÇAYKUR olarak en önemli projemiz organik çay üretimidir. Ancak şu aşamada bu gönüllülük esası ile yürüyor. Bir mecburiyet yok. Vatandaş, isterse, arzu ederse organik üretim yapıyor. Organik havzalarımız her geçen gün artıyor. Şu anda 10 bin dekar alanda organik çay üretimi yapıyoruz. Gelecek yıl bu 30 bin dekar alana yaklaşacak. Bir sonraki yıl ise 38 bin dekar alana çıkartmayı hedefliyoruz. Çok hızlı bir şekilde organik havzalarımızı genişletiyoruz. Arzumuz çaylıkların tamamen organik olmasıdır. Organik üretim yapan üreticilerin ürün kaybından kaynaklı mağduriyetlerini gidermek için organik çaya ayrı bir fiyat ödeme kararı aldık. Organik yaş çaya 3.2 TL ödüyoruz“ diye konuştu.

AVRUPA’DA YASAKLANDI
Bir çok Avrupa ülkesinde kimyasal gübre kullanımının yasaklandığını belirten Sütlüoğlu, “Kimyasal gübre kullanımını bazı Avrupa ülkeleri tamamen yasakladı, bazıları ise yüzde 15 ile sınırladı. Tarım Bakanlığımızın da bu yönde bir çalışması olduğunu biliyorum. Türkiye’de de ciddi tedbirlerin alınması gerekiyor. Tamamen organik tarıma geçildiğinde organik gübre temininde sorun olmayacak. Doğal gübrelerin yanında fabrikasyon organik gübreler de var. Katı ve sıvı gübreler üzerindeki araştırmalarımız sürüyor. Bu gübrelerin tamamı ülkemizde üretiliyor. Kimyasal gübrelerin ise hammaddeleri tamamen dışarıdan geliyor. Hem sağlığımızdan oluyoruz hem de ciddi bir döviz çıkışı oluyor. Organik üretimin ise tamamı yerlidir” şeklinde konuştu.

İLGİLİ HABER: RİZE'NİN KORKUTAN KANSER GERÇEĞİ

DİKKAT ÇAYDA GÜBRE VAR!

Konunun anlaşılmasına katkı yapacağına inandığımız "Dikkat çayda gübre var" başlıklı araştırma yazısını paylaşıyoruz:

Gıda terörü, meğer çay bardağımız kadar yakınmış. Çay yetiştirilmesinde kullanılan gübrelerdeki kimyevi maddeler demliklerde çözünüyor. Oradan keyifle tiryakilerin vücuduna geçiyor!

’Biri organik, diğeri kimyevi gübreyle yetiştirilmiş iki ayrı çay demleyin, sonra tadına bakın.” Bu küçük testi öneren 19 Mayıs Üniversitesi Organik Tarım Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Kemal Ayan. Doğal tarım deyince akla gelen isimlerden biri o. İyi bir çay tiryakisi olarak yaptığı teklifi önce kendisi denemiş ve aradaki farkı hissetmiş. Ayan’a göre, bu tat farkına yol açan unsur, gübreler vasıtasıyla çay bitkisinin yapraklarına geçen kimyevi maddeler. Kimyevi gübrelerin insan sağlığına zararları tahmin edilenden fazla.

Tavşankanı çayı yudumlarken üretiminde kimyasal gübrelerin yoğun şekilde kullanıldığını pek düşünmeyiz. Halk arasında ‘Avrupa gübresi’ adı verilen azot, fosfor ve potasyum ihtiva eden gübre, çay tarımının en büyük meselelerinden biri. Tarım ve Gıda Bakanlığı, Ziraat Odası ve Çaykur’un organik ya da hiç olmazsa özel gübre kullanılması yönündeki uyarılarına rağmen Avrupa gübresi ucuz olduğu için vazgeçilemiyor. Kimyevi gübre kullanımı öylesine yaygın ki Karadeniz’de, bazı yörelerin sıcaklıkla daha hissedilir hâle gelen kokusu dahi değişmiş. Çay üreticisi Mustafa İşgören, kimyevi gübre kullanımından önce yaz günlerinde ortalığın ‘mis gibi çay’ koktuğunu söylüyor.

Kimyevi gübre kullanımını teşvik eden sebeplerin başında göç geliyor. Göç sebebiyle, hayvancılık bölgede hemen hemen bitme noktasına gelmiş. Daha çok büyük şehirlerde yaşayan çay bahçesi sahipleri hasat için geldikleri kısa zaman diliminde tabii olarak hayvan gübresi bulamıyor. Genellikle yıllık izinlere denk getirilen hasat Gürcistan’dan gelen işçilere yaptırılıyor. Kimyevi gübreler, çay bitkisinin kökü yerine yaprakları üzerine gelişigüzel serpiliyor. Bu durum, gübrenin olumsuz etkilerini daha da artırıyor.

Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, kimyasal gübrelerin yaygın olarak kullanıldığını doğruluyor. Paliç’in anlattıklarına göre bilinçsizce gübre kullanımı sebebiyle verimi düşen çay bahçeleri var. Bilim literatürüne giren çalışmalara göre de çay tarımı yapılan toprakların yüzde 62’sinde toprağın asit seviyesini ortaya koyan PH değeri 4,5’in altında (Müftüoğlu ve Sarımemet, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt 30 Sayı: 3 / 1993). Oysa sağlıklı çay üretimi için bu değerin 4,5 ila 6 arasında değişmesi gerekiyor. Diğer taraftan çaya yararlı fosfor değerini sağlayamayan arazilerin oranı yüzde 64’ü geçmiş durumda. Potasyum yönünden de çay tarımı yapılan arazilerin yüzde 75’i yetersiz.

Rize Ziraat Odası, organik gübre kullanımına dönülmesi için yoğun çaba sarf ediyor.  Organik çay tarımına geçişte ise devletin desteği gerekiyor. Çünkü kimyasal gübre verilmesi kesilen çay bahçesinde ilk 3-4 senede verim düşüyor. Daha sonra toprak kendini toparlayarak eski verimine kavuşuyor. Bu geçiş döneminde çiftçinin desteklenmesi gerekiyor.

Üreticinin tüm uyarılara rağmen ucuz diye kimyevi gübre almasından yakınan Paliç, “Tavsiye ettiğimiz (25:5:10) gübresinin tonu 800 lira, diğer kimyevi gübrelerin ise 650 -700. Zaten, kaliteli gübreyi alıp yüzde 30 az atacaksın. Ama bazen üretici günlük çıkarına göre davranıyor.” yorumunu yapıyor. Paliç, kalitesiz gübre kullanımının yaygınlaşmasında özel sektörün payı olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye’de 767 bin dekar çaylık alan kayıtlı. 2010 yaş çay yaprağı hasadı 1 milyon 305 bin ton. Bu arazilerde senede yaklaşık 50 bin ton gübre kullanılıyor. Durum böyle olunca, kaba hesapla 35 milyon liralık bir gübre pazarı ortaya çıkıyor. Paliç, bazı özel çay firmalarının, Çaykur’un önerdiği gübreye karşı özel sektörün sattığı kalitesiz gübreleri önerdiğini öne sürüyor. Özel çay firmalarının bu ticaretten pay aldığı da iddialar arasında.

Türk çayı, kışın kar gördüğü için yoğun bir zirai ilaçlamaya gerek duymuyor. Bu açıdan ‘kaçak’ tabir edilen çay çeşitlerine göre daha temiz. Türkiye’deki üretim, tüketimin 30 bin ton altında. Fark ithal ya da yasa dışı şekilde yurda sokulan çaylarla kapatılıyor. Karadeniz çayının 1 kilogramından yaklaşık 500 bardak çay demlenebiliyor. Özellikle gelişmiş ülkelerde bu rakam çaya karıştırılan çeşitli maddelerle 800 bardağa kadar çıkıyor. Türk çayının dünyada kabul görmesi için bu ülkelerde tüketiciye Türk çayının doğal vasfının anlatılması gerekiyor.

19 Mayıs Üniversitesi Organik Tarım Programı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Ali Kemal Ayan, gübredeki kimyevi maddelerin suyla birlikte çay yaprağına geçtiğini anlatıyor: “Çay bitkisinin yaprağından istifade ettiğimiz için yaprağın bu özümsemesi doğrudan tüketiciyi etkiliyor. Bütün kimyevi gübreler toprak, bitki, çevre ve insan sağlığı için zararlıdır.” Tüketicinin sağlığını korumak için organik kökenli üretimleri tercih etmesini tavsiye eden Ayan, ikinci iş olarak çay üreticisinin piyasadaki ticari organik gübreleri kullanması gerektiğini söylüyor.

Türkiye’de çay denince akla gelen devlet kuruluşu Çaykur, gübre kullanımı konusunda önemli uyarılarda bulundu. Kurum, çay tarımında 25:5:10 (N:P2O5:K2O) karışımındaki özel çay gübresinin kullanılmasını tavsiye ediyor: “Dekara 60 kilogramın üzerinde kullanılmamalıdır. Hava şartlarına göre şubat-mart aylarında mutlak suretle verilmeli. 25:5:10 bileşimindeki kompoze çay gübresinin dışındaki gübrelerin sürekli kullanılmaları toprak reaksiyonunun asitleşmesine neden olur. Sürekli ve aşırı dozda kullanılan kimyasal gübreler toprağın fiziksel yapısını bozarak sertleşmesine, hava ve su dengesinin bozulmasına yol açar.” (Kaynak: Aksiyon)