Kalp-damar ve sindirim sistemi hastalıklarına iyi gelen Trabzon hurmasını seleksiyon yoluyla ıslah eden Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (KTAE), 2009 yılında 6, 2010 yılında da 2 tip Trabzon hurmasını tescil ettirdi.

KTAE'nın sonuçlandırdığı Karadeniz Bölgesi Trabzon Hurması Seleksiyonu Projesi ile Karadeniz Bölgesi'nden seleksiyon yoluyla ıslah edilen kaliteli, verimli, buruk olan veya burukluk göstermeyen Trabzon hurması tiplerinden tescilli standart çeşitlerin geliştirilmesi amaçlandı.

Karadeniz Bölgesi'nde 1995-1996 yıllarında Artvin'de 14 tip, Samsun'da 7 tip, Ordu'da 6 tip, Rize'de 6 tip, Trabzon'da 6 tip, Bolu'da 1 tip, Kastamonu'da 1 tip, Sakarya'da 1 tip, Sinop'ta 1 tip ve Bartın'da 1 tip olmak üzere 44 farklı tip deneme materyali olarak selekte edildi.

Yürütülen araştırma sonucunda elde edilen veriler dikkate alınarak çeşit adayı Trabzon hurması tipleri belirlendi ve 2007 yılında 8 adet Trabzon hurması tipi çeşit adayı olarak Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü'ne sunuldu.

Çeşit tescili için gerekli verileri tamamlanan Akbulut, Ayder, İrem, Kaplan, Onur ve Yeşilırmak isimli 6 tip 2009 yılında, Çoruh 1 ve Türkay isimli 2 tip ise 2010 yılında tescil edildi.

KTAE'de Trabzon hurmasının tozlanması ve döllenmesi ile ilgili çalışmalar devam ederken, KTAE Müdürü Dr. Hasan Özen, tescil edilen çeşitlerden sadece Türkay'in buruk olduğu için olgunlaşınca tüketilmesi gerektiğini, diğer 7 çeşidin tozlandığı takdirde buruk olmayan, sertken yenebilen meyveler meydana getirdiğini söyledi.

Tescil edilen çeşitlerin meyve fidanı ve üretim materyali sertifikasyonu için gerekli olan screen house ve damızlık parsellerinin kurulması çalışmalarının devam ettiği, 2009 yılında tescil edilen 6 çeşidin üretim hakkının yapılan ihale sonucunda 2011 yılından itibaren AKSA Tarım'a verildiği belirtildi.

Trabzon hurması taze ve kurutularak tüketildiği gibi, gıda sanayinde tatlı, dondurma, marmelat, krema, muhallebi, kek, püre yapılarak da kullanılıyor. Bazı ülkelerde meyveler dondurularak, kurutularak, şişelenerek veya taze olarak pazarlanıyor.

A vitamini ve karbonhidratlarca çok zengin bir meyve olan Trabzon hurması bağışıklık sistemini kuvvetlendiriyor, kalp-damar ve sindirim sistemi hastalıklarına iyi geliyor. Dünya üretimi yaklaşık 3 milyon ton olan Trabzon hurmasının yüzde 67'lik üretimini tek başına Çin gerçekleştirirken, Türkiye'de ise yaklaşık 20 bin ton üretim yapılıyor.

Hatay, Mersin, Adana ve Kahramanmaraş en fazla üretim yapan illerin başında gelirken, Ordu, Artvin ve Samsun illeri de Türkiye'de Trabzon hurması üretimi yapan iller arasında yer alıyor. Türkiye'de her yıl değişen miktarlarda Almanya, Ürdün, Kuveyt, İsviçre ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Trabzon hurması ihracatı gerçekleştiriliyor.

 Gelecek vadeden meyve türlerinden biri olan Trabzon hurmasında KTAE tarafından yeni tescil edilen çeşitlerin kullanılmasıyla kurulacak olan kapama bahçeler ile Türkiye'nin Trabzon hurması üretiminin artacağı ve Avrupa pazarlarında daha fazla söz sahibi olabileceği düşünülüyor.