Bayramlar en önemli günlerimizdir. Türk gelenek göreneklerinde büyük bir yeri ve önemi olan bayramlar her ne kadar ‘eski tadı kalmadı’ diye yakınılsa da hiçbir zaman değeri yitirilmeyecek değerlerimizdendir.

Evimize gelen misafir sayısı, kapımızı çalıp şeker isteyen çocuk sayısı azalsa da bitip tükenmeyecek bir gelenektir. En özel günlerimizden olan bu dinî bayramların yazılı olmayan bazı kuralları vardır.

1. En az bir hafta öncesinden temizliğe başlanarak bütün ev temizlenir.

2. Misafire özel çikolatalar, lokumlar, şekerlemeler alınıp gümüş veya kristal şekerliklere yerleştirilir.

3. Limon kolonyası veya gülsuyu alınarak şekerliğin yanında bekletilir.

4. Ev baklavası açılır. Aç gelen olursa diye düşünülerek zeytinyağlılar hazırlanıp buzdolabına misafirleri beklemek konulur.

5. Evin taze çekilmiş Türk kahvesi, çay ve meşrubat eksiği giderilir.

6. İkramların sunulacağı bardaklar, fincanlar, çatallar, bıçaklar yıkanıp kurulanır.

7. Gümüş tepsiler ortaya çıkarılır.

Bayramdan bir gün önce ayakkabılar boyanır ve bayramlıklar ütülenip askılardaki yerlerini alır. Gece erken uyunur ki sabah bayram namazına giden ailenin erkekleri uğurlansın ve namaz dönüşü el öpme törenine hazır olarak beklensin. Ardından ailecek kahvaltı yapılır ve herkes bayramlıklarını giymiş şekilde gelecek misafirleri bekler.

Bayramla özdeşleşmiş geleneklerden birisi de el öpme ve harçlık almaktır. Küçükler büyüklerin ellerini öper, büyüklerse küçüklere harçlık verir. Bu geleneğin eski yıllarda farklı varyasyonları mevcutsa da günümüzde sadece banknotla eşleştirilmiştir. Eskiden güzel mendiller alınır içlerine para konulur ve gelecek çocuklara verilmek üzere hazır bekletilirdi. Şimdilerde bez mendilin yeri ve önemi kalmadığından bu gelenek evrim geçirip sadece para vermeye dönüşmüştür.

Bayram ziyaretine gidenler için de gerekli kurallar vardır tabii ki. Ziyarete eli boş gidilmemesi; çikolata, lokum gibi tatlı bir şeylerin güzel hediye paketleri yapılarak götürülmesi yazılı olmayan kurallardandır.

Bayram ziyaretinin süresi de yazılı olmayan kurallar arasındadır. Misafirin bol olduğu bugünlerde herkesin en fazla 20 dakika oturup kalkması adettendir. Zira evin zili sıklıkla çalar ve gelen misafir döngüsü uzar gider.

Uzakta olan akrabalarımız ve yakınlarımızı telefonlar arar bayram tebrikimizi böylelikle gerçekleştiririz. Günümüzdeki varyasyonuysa kısa mesajla klişe sözcüklerden derlenen hazır mesajları telefon rehberindeki herkese göndermekten ibarettir… (Semiha Şen)