Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 204 bin üreticinin geçimini temin ettiği çay tarımında, verimlilik ve kaliteyi artırmak için ekonomik verimlilik ömrünü tamamlanış çay bahçeleri yenilenecek.

Ekonomik ömrünü tamamlamış çaylık alanların yenilenmesiyle oluşturulacak örnek çay bahçeleri de turizme açılacak.

Oluşturulacak bu örnek çaylıklarda, turistlere çayın yetiştirilmesi, hasadı ve üretimine kadar bilgiler verilecek, turizm amaçlı çay toplatılacak.

Rize Valiliği, Çaykur Genel Müdürlüğü ve İyidere Kaymakamlığı'nca hazırlanan 'Ekonomik Ömrünü Tamamlamış Çaylık Alanlarının Yenilenmesi Projesi' ile Doğu Karadeniz'de en önemli geçim kaynağı olan çay bitkisinin gelecekte de bu özelliğinin korunarak sürdürülmesi, ülke ve bölge ekonomisine pozitif katkısının artarak devam etmesi hedefleniyor.

Bu kapsamda oluşturulacak örnek çay bahçelerinin de turizme açılması amaçlanıyor.

Rize Valisi Kasım Esen, projenin bölge ekonomisi ve gelecekte çay tarımının devamlılığı için bir zorunluluk olduğuna vurgu yaptı.

Çay bitkisinde ekonomik verim yaşının ortalama 50-60 yıl olarak kabul edildiğini kaydeden Esen, "Bilindiği üzere ülkemiz çay plantasyon sahaları 1938 yılından itibaren başlayıp 1994 yılına kadar düzenli olarak tohumla tesis edilmiştir. Günümüze kadar gelen çay bahçelerinin tohumla tesis edilmesi ve yer yer ekonomik ömrünü doldurması çay tarımında arzu edilen kalite ve verimi olumsuz etkilemektedir. Zaman ilerledikçe kalitede düşme ve verimsizlik sürekli olarak artmaktadır. Çay üreten ülkelerin tarımında yaptığı ıslah çalışmaları da ürün kalitesinde rekabetin artmasına neden olmuştur." dedi.

Modern tarımda kalite için ürün standardının önemli bir yer teşkil ettiğine dikkat çeken Vali Esen, şöyle devam etti: "Çay sektöründe de kalitenin ilk şartı, iyi üründür. Üründe var olmayan bir kaliteyi imalatla kazandırma imkanı yoktur. Çay tarımında bu hedefi gerçekleştirmek için öncelikle çay plantasyon sahalarında homojen standart bir ürün normu oluşturmak gerekir. Bu amaçla yapılacak olan çalışmaların başında da, mevcut çay tarımının geliştirilmesi ve çaylık alanların ıslah edilmesi gelmektedir."

Esen, bunun için de yıllardır uygulanan tohumla (Generatif) üretim yerine; çay bahçelerinde çelikle (Vejetatif) üretim yönteminin daha faydalı olacağını savundu.

Üstün nitelikli klon çaylarla, verimden düşmüş çay bahçelerinin yenilenmesinin verim ve kaliteyi artıracağına anlatan Esen, ham maddedeki ürün normu fiziksel ve biyokimyasal olarak standart bir yapıya kavuşacağından, üretilen çayın da aynı kaliteyi yansıtacağına değindi.

ÇAYLIKLARIN TURİZME AÇILMASI
Vali Kasım Esen, projenin bir başka amacının ise, bu şekilde oluşturulacak örnek çay bahçelerinin turizme açılması olduğunu belirtti.

Dünyada alternatif turizm arayışlarının hız kazandığına dikkat çeken Esen, Avrupa'da sadece Türkiye'de çay tarımının yapıldığına vurgu yaptı.

Çaydan yıllardır sadece gıda ürünü olarak faydalanıldığını hatırlatan Esen, "Bölge, doğal güzellikleri ile alternatif turizm tutkunlarının gözdesi olmaya başladı. Biz bu çeşitliliğe çayı da katabiliriz. Turistleri, çay bahçelerinde gezdirip; yetiştirilmesi, hasadı ve üretimine ilişkin tanıtımlar yapabiliriz. Çay hasadı yapmalarını sağlayabiliriz. Böylece insanlar hayatlarında yapmadıkları bir aktiviteyi burada yapmış olurlar." dedi.

TÜRKİYE'DE ÇAY TARIMI
Türkiye'de çay bitkisinin yetiştirilmesi için ilk etkili girişimler 1937 yılında başladı.

Bu amaçla Rusya'dan çay tohumu getirilerek halka dağıtılmış ve çay fidanı üretimi hızlandırılmıştı.

Bugün 767 bin dekarda, 204 bin üretici çay tarımı ile uğraşıyor.
Çaylık alanların yüzde 65'i Rize, 21'i Trabzon, 11'i Artvin, 3'ü ise Giresun ve Ordu illerinde bulunuyor.

Ekolojik şartlara bağlı olarak ürün miktarı 8-10 yaşından sonra maksimum düzeye ulaşıyor.

Çay bitkisinde ekonomik verim yaşı, ekolojik şartlar ve uygulanan kültürel tekniklere de bağlı olmakla beraber genellikle 50-60 yıl olarak kabul ediliyor.