MUSTAFA BAYRAK
2 Mart 1918 yılında Rus işgalinden kurtulan Rize'nin bu yılki kurtuluş etkinlikleri için sade bir tören düzenlenirken hafta içinde planlanan etkinlikler Kuzey Irak'taki operasyonda 24 Türk askerinin şehit olması nedeniyle iptal edilmişti.
Cumhuriyet alanında başlayan kurtuluş törenlerinde sabah saat 09.00'da Atatürk anıtına çelenklerin konulması ve İstiklal marşının ardından Rize Valisi Kasım Esen makamında kutlamaları kabul etti. Garnizon komutanlığı ziyaretinin ardından törenlere saat 10.30'da cumhuriyet alanında devam edildi.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Meclis Başkanı Köksal Toptan'ın telgrafları okundu. Temsili kuvvetlerinin şehrin işgalden kurtuluşunu betimledikleri gösterinin ardından konuşan Jandarma Yüzbaşı İlker Çınar, “6 Mart 1915'te Arhavi'yi işgal eden Ruslar, Osmanlı ordularının doğu cephelerinde olmasından yararlanarak fazla bir direnişle karşılaşmadılar. 10 Şubat 1916'da Fındıklı'da direnişle karşılaşan Ruslar uzun zaman bu direnişi kıramadılar. 5 Mart'ta ise Çayeli ilçesi top atışına tutuldu. İlçede bazı evler depo olarak bazı evler ise baraka olarak kullanıldı. Ruslar 6 Mart 1916'da Taşlıdere'den Rize'ye girdiler. Taşlıdere'deki 250 Türk askeri fazla direnemedi. Rus işgali sırasında halkın yoksul olması nedeniyle toplara karşı tüfeklerle mücadele edilemedi. Ruslar demir yolu yapımı için halkı zorla çalıştırıyorlardı. Rus ordusunun içinde Bolşevik patlamasının ardından askerleri de 18 Aralık 1917 yılında çekilmeye başladılar. 2 Mart 1918 yılında ise Ruslar Rize'den ayrılmaya başladı. Rus ordusu içinde bulunan Ermeniler ise cami ve evleri yakıp yıktılar” dedi.

Rize Belediye Başkanı Halil Bakırcı ise yaptığı konuşmada, “90 yıl önceki kahramanlığı bugün yaşıyoruz. Dün olduğu gibi bugün de Mehmetçik K. Irak'ta aynı görevi yapmakta. 1915 Yılında büyük önder Atatürk'ün önderliğinde kara bulutlar kaldırıldı. Bu coğrafyada artık savaş değil huzur ve barış istiyoruz” dedi. Rize belediye başkanının konuşması sağır ve dilsizlere de tercüme edildi.

Şiir ve kompozisyonların okunmasının ardından Rize valisi Kasım Esen, Garnizon komutanı Albay Erol Çelik ve Rize belediye başkanı Halil Bakırcı halkın kurtuluşunu kutladı.

Rize belediyesi folklor ekibinin “Hepimiz Mehmetçiğiz, şehitler ölmez vatan bölünmez” pankartı büyük alkış aldı. Folklor gösterilerinin ardından geçit töreniyle Cumhuriyet alanındaki kutlamalar sona erdi.