Fatih Sultan KAR / İST.
2000 yılından bu yana 94 adet Rize’yi ve Rizeliyi konu alan kitap hayata geçti. Bu süreçte Rize ile ilgili yayınlarda bir artış söz konusu. Bu durum bizleri doğal olarak sevindirirken, yarına dair düşünlere de itiyor. 

Komşu iller üretiyor, ya biz?...

Trabzon’un kültürel zenginliklerini yansıtan her biri aynı değerde eserleri, Trabzon Valiliği İl Kültür Müdürlüğü yayınlarında görmekteyiz. Aynı durum Giresun ve Artvin içinde geçerlidir. Bu yayınlar, periyodik olarak her yıl düzenli bir şekilde değişik konularda çıkartılarak hizmete sunulmaktadır. Trabzon, Giresun ve Artvin Valiliklerinin kültür ve turizm müdürlüklerince hayata geçirilen bu yayınlar, periyodik olarak her yıl düzenli bir şekilde değişik konularda çıkartılarak hizmete sunulmaktadır. 

Faruk Özak’ın memleket sevgisi

Trabzon Eski Valisi Nuri Okutan, 63 tane kitap bastırdı Valilik Yayınları olarak ve bu kitapları Trabzon'un merkezinden en ücra köşesindeki okula kadar dağıttı. Devlet eski bakanı Faruk Nafiz Özak’ın desteğiyle Trabzon konulu 60 kitap basıldı. Hepsi Trabzon’a dair, Trabzon’u anlatıyorlar. Sayısı 60’ları bulan kimi tek, kimi cilt, kimi ise set halinde.. Trabzon Belediyesi Kültür Müdürlüğü de çeşitli konularda yayın çalışmalarında bulunmaktadır. Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları olarak sunulan kitap çalışmaları halen sürdürülmekte olup, bugüne kadar 78 eser yayınlanmıştır. 

Rize’de durum hiçte böyle değil. Kitaba yatırımın geleceğe insana yatırım olduğu bilinci nedense hiç oturmadı. 

Bu bağlamda Rize Eski Valisi Kasım, süregelen anlayışın dışına çıkarak Rize'de Fındıklı ve Güneysu Kırsal Mimarisi, Rize'nin Tarihi Tahta Camileri ve Rize'nin Taş Kemer Köprüleri kitaplarının basımını sağladı. Rize Belediye Başkanı Hail Bakırcı,  Yeşile Adanmış Dizeler: Rize Şiirleri, Rize’de buluşalım ve Ekrem Orhon kitaplarını yayın dünyasına kazandırdı. Ardeşen Beledye Başkanı Mümtaz Sinan, Ardeşen Halk Şairleri Antolojisi ve Ardeşen Nüfus Kütüğü 1842 Ardeşen Sülaleleri kitaplarını Rize kültürüne kazandırdı. Kendilerine teşekkür ediyorum. 

Rize’ye adanmış kitaplar

Kutuz Hoca'nın Hatıraları, İpsiz Recep: Kaldırın Silahları Şafak Boyu, Rize Tarihi, Yöremiz İkizdere Gürdere Köyü, Güneyce Rize Sözlüğü, Hemşin Yöresi Osmanlı Mezar Taşları ve Kitabeler, Rize-Çayeli Halk Kültürü Araştırmaları, Tek Kemer Gözlü Rize Köprüleri, Doğu Karadeniz Tarih-Kültür-İnsan, Geçmişe Açılan Pencereden Kimliğim ve Anılarım, Hacısalihoğlu Aile Şeceresi, Hemşinliler Dil Tarih Kültür, İkizderemiz, Öce (Yeniyol) Köyü 1450-2002, Doğu Karadeniz'de Devlet Piyasa Kimlik İki Buçuk Yaprak Çay, Hemşin'in Tarihi Köklerine Doğru, Kopuzlar Rizeli Bir İş Adamının Gerçek Yaşam Öyküsü, Rize-Çayeli Halk Kültürü Araştırmaları III, Rize'nin Kurtuluşu, Allahüekber Dağlarından Sibirya'ya (I.Baskı), Altaylardan Kaçkarlara Hemşin, Hakkı Ekşi'den Ekşi Ali'ye Ekşioğlu Tarihi 1460-2004, Kazmaz Ailesinden Hatıralar, Milli Mücadele Döneminde Rize, Rize Tarihi, Rize'de Yetişen Tulum Sanatçıları, Topçuoğlu Ailesi Tarihi, Arşivden Seçmelerle Genişletilmiş Her Yönüyle Rize , Çalışkan Kadınlar Ülkesi Hemşin, Halk Şairleri Antolojisi, Her Yönüyle İkizdere, İlk Rize Müftüsü Mehmet Hulusi Efendi Rize Hadisesi Hac Hatıraları, Pontos Mektubu : Mapabra'dan Opheus'a Sevgilerle, Takalar Kumandanı Ketencioğlu Hacı Yakup Ağa, Tarihin ve Bugünün Aynasında Hemşin Ermenileri, Türkiye'nin Çiçekleri (Şiir), İpsiz Recep: Kaldırın Silahları Şafak Boyu, Emice İpsiz Recep (Tiyatro), Eşkıya Şükür, Hemşin Tarih Dil Gelenek ve Görenekler, Rize'de Eski Köy Düğünleri, Yeşilin Cenneti Rize, Bir Köy Monografisi: Hüseyinhoca Köyü, Gurbet Pastası Hemşinliler Göç ve Pastacılık Hemşin'den Amerika'ya Prof.Dr. Ali Ertuğrul'un Anıları, Kuzeydoğu, Anadolu'daki Dağ Köyleri Çat Köyü, Rize Tahrir-i Öşür Envanteri, Rize'de Yaşanmış Fıkra Gibi Olaylar, Rize'nin Kurtuluşu, Roman Elliüç, Bir Köy Monografisi:Suçatı-Apso Köyü, Bir Limon Fidanının Hikayesi: Rizespor Tarihi, Çayeli Sevdalıları, Dampur Tarihi Hemşin Purim Etimolojik Sözlüğü, Güz Yeşili (Şiir), Likapanın Moruna Rize'nin Yeşiline: Yorgun Şairden Şiirler, Milli Mücadele'de Boğaziçi:İpsiz Recep, Rize Bezi (Ferotiko) el Dokumaları, Rize'de Fındıklı ve Güneysu Kırsal Mimarisi, Rize'nin Tarihi Tahta Camileri ve Oymacılık Sanatı, Rize'nin Taş Kemer Köprüleri, Rize'nin Yönetim Tarihi, Şiirlerle Rize Meltemleri, Taşhaneden Aşhaneye Pileki, Türk Çayının Dünü ve Bugünü, Yeşile Adanmış Dizeler: Rize Şiirleri, Bir Futbol Efsanesi:Şenol Birol Gool!, Çayeli'nde Yaşanmış Hikayeler Fıkralar, Doğu Karadeniz Tarihi Otokton Halkları ve Etnik Yapısı, Evvel Zaman İçinde Rize, Gümüşhanevi Halifelerinden Şeyh Osman Niyazi Efendi ve Güneyce, İpsiz Recep "Emice", Kaçkar'dan Ankara'ya, Kurtuluş Savaşında Cesur Bir Yürek : İpsiz Recep, Osmanlı Belgelerinde Rize Sütlüce Köyü, Rize Müftülerinden Yusuf Karalı Hoca, Rize'de Buluşalım: Memleketime Şiirler-Türküler, Rize-İyidere İlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri, Yeşil Düşünceler: Rize Şiirleri, Şiirlerim, Bütün Yönleriyle Rizespor Tarihi, Ekrem Orhon, Kuvay-i Milliye'nin Rizeli Emicesi İpsiz Recep, Rize Bibliyografyası, Yeşil Çayın Siyah Beyaz Serüveni, Ardeşen Nüfus Kütüğü 1842 Ardeşen Sülaleleri, Çay Bibliyoğrafyası, Kaçkar'larda Bulut Olsam, Pazar Nüfus Kütüğü 1842 Pazar Sülaleleri, Rize Derepazarı İlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri, Rize Hemşin İlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri, Rize Pazar Başköy Tarihi, Rize Şer'iyye Sicilleri:Şer'iyye Sicilleri Işığında Rize'de Sosyal Hayat, Rize'ye Ferman: Osmanlı Arşivlerinde Rize Belgeleri, Ovit Yolu 1. 

Rize konulu kitapların yazarları

Fatih Sultan Kar (9), İshak Güven Güvelioğlu (6), Recep Koyuncu (4), İsmail Kara (5), Murat Ümit Hiçyılmaz (4), İhsan Topaloğlu (4), Süleyman Kazmaz (3), Osman Coşkun (3), Orhan Terzioğlu (2), Orhan Naci Ak (2), Sebahattin Arıcı (2), Uğur Biryol (2), Mehmet Polatoğlu (2) ve birer eserle Rize kültürüne katkı sağlayanlar yazarlar : Ergün Hiçyılmaz, Veysel Atacan, M.Serdar Bekar, Erol Altınsapan, Mehmet Bilgin, Ahmet Kabil, Nazım Hacısalihoğlu, Ali Gündüz, Fuat Alyıldız, İldikö Beller Hann-Chris Hann, Remzi Yılmaz, Şakir Kopuz, Ahmed Rıza İrfanoğlu, Nazmi Arıcı, İmdat Ekşi, Makbule Sarıkaya, Ali Taşpınar, Cafer Topçuoğlu, Muzaffer Arıcı, Adnan Genç, Burhan Okutan, İbrahim Balcı, Aliye Alt, Cihan Yamakoğlu, Vesile Yamakoğlu, Ergün Hiçyılmaz, Ercan Kazmaz, İbrahim Karaca, Nihat Uzun, Haluk Harun Duman, Nihat Sel, Muhammet Safi, Celal Topaloğlu, Özcan Beyaz, Ziya Küçük, İbrahim Balcı, Hüseyin Albayrak, Y.Yıldırımkaya-Z.Sarıhan, Osman Efendioğlu, Ali Uzun-Sebahat Uzun, Ali Rıza Saklı, Adem İmdat Kesici, Yusuf Karslıoğlu, Mümin Yıldıztaş, Gökhan Taşkıran, Can Alpagüvenç, Nebi Gümüş, Mustafa Okur, Ahmet Yavuz Dal, Canan Hanoğlu, Mustafa Gürdal, Ümit Erkan ve İsmet Kösoğlu. 

Rize konulu kitapları hayata geçirenler

Çınar Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği (8), Dergah Yayınları (7), Kaknüs Yayınevi (5), Türk Halk Kültürü Araştırma Ve Tanıtma Vakfı (5), Rize Belediyesi (3), İyidere Kaymakamlığı (2), İletişim Yayınevi (2), Trabzon Haber Gazetesi (2), Rize İl Özel İdaresi (2), Ardeşen Belediyesi (2), Rize Gençlik Merkezi (2), Rize Vitrini (2), Çaykur Rizespor Dergisi (2) ve birer eserle Rize kültürüne katkı sağlayanlar: Rize Valiliği, Fındıklı Kaymakamlığı, Rize Vakfı, Rize Halk Eğitim Başkanlığı, Derepazarı Kaymakamlığı, Rize Dernekler Federasyonu, Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Serander, Ardanuç Kültür Dayanışma Derneği, Kum Saati Yayınları, Tebliğ Yayınları, Elif Kitabevi, Hakkı Ekşi Vakfı, Atatürk Araştırma Merkezi, Rize Ticaret Borsası, Bileşim Yayınları, İlkbiz Yayınevi, Belge Yayınları, Bilge Karınca Yayınları, Chiyazıları Yayınevi, Sade Ltd. Yayıncılık, Dinamik Tanıtım, Çayeli Dernekler Federasyonu, Hemşinliler Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Sentez Ajans, İgus Yayınları, Yeditepe Yayınları, Moss Yayınları, Nesil Yayınları, Çaykur ve Phoenix Yayınevi.    

Rize konulu eserlerini kendileri yayınlayan yazarlar

Osman Coşkun (3), İhsan Topaloğlu (2), Murat Ümit Hiçyılmaz (2), Sebahattin Arıcı (2), Ahmet Kabil, Cafer Topçuoğlu, Fuat Alyıldız, Nazım Hacısalihoğlu, Muzaffer Arıcı Rize, Ercan Kazmaz, Nihat Uzun, Nihat Sel, Adem İmdat Kesici, Yusuf Karslıoğlu, Mustafa Okur. 

Not : Kitaplarını listesinin hazırlanmasında katkı sağlayan Murat Ümit Hiçyılmaz’a teşekkürler.