Türkiye Gıda Sanayi İşçileri Sendikası Genel Merkezi Rize İl Temsilciliğindne yapılan yazılı açıklamada Çaykur'un verceği fiyuatın 2 TL'den az olmaması ve bu fiyatın da taban fiyat olarak belirlenmesi, yani bu fiyattan aşağıya hiç bir firmanın çay almaması istendi.



İŞTE O AÇIKLAMA:

Yaş çay alım kampanyasının başlatılacağı bugünlerde, çay üreticileri için en somut ve yakıcı talep çay taban fiyatlarının belirlenmesi meselesidir. 2014 tarım destekleri kalemleri geçtiğimiz haftalarda açıklandı. Hükümetin açıklamasına göre başta çay olmak üzere Buğday ve pek çok üründe destekleme primi aynı kaldı. Çay üreticisi bu yılda 1 kg. çay için12 kuruş destek alacak. Hükümetin destekleme primini geçen yılki fiyat olarak açıklaması yaş çay alım fiyatına ilişkin niyetini de ortaya koyuyor.

Üreticilerimiz yeni kampanya dönemi çay toplamalarına başlamadan önce başta işçilik olmak üzere değişik şekillerde harcamalar yapmaktadır. Yapılan bütün bu harcamalar maliyeti artırmaktadır. Yaş çay üretim maliyetini neler etkiliyor sorusunun cevabını sıralayacak olursak; çay üretimi başlamadan önce çaylıkların budanması üreticilerin yaptığı üretim öncesi temel çalışmaların başında gelmektedir. Çay budama işlemi çalışmaları akabinde çaylıkların diplerinin diken ve otlardan temizlenmesi ve çay bahçesinin çay üretimine hazır hale getirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Bu çalışmanın devamında çayların gübrelenmesi çalışmaları başlamaktadır. Çay üretimi başlamadan üretim öncesi yapılan bu çalışmalar belirli bir emek gücüne dayanmakta ve ayrıca mali yönden de belirli harcamaların yapılması gerçeği ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bu çalışma dışında gübre fiyatları, budama için kullanılan motor, yakıt masrafları, gübrenin bahçeye nakledilmesi için harcana para, çayın toplanması ve çay alım yerlerine ulaştırılması gibi maliyeti etkileyen pek kalem bulunmaktadır. Yaş çay alımında taban fiyat belirlenirken üreticiler tarafından yapılan harcama kalemleri ve aile olarak harcadıkları emek mutlak suretle göz önünde bulundurulmalıdır.

Mart sonunda yaşanan soğuk hava nedeniyle oluşan don felaketi başta çay olmak üzere ülkemizde çoğunluk tarım üretimini olumsuz etkiledi. Bu nedenle üretim kaybı ve bu kayba bağlı olarak üreticinin ürününün elinden daha ucuza alınması söz konusudur. Aracısı tüccarı mahsulü üreticinin elinden ucuza alırken yaşanan don felaketi nedeniyle ürün azlığını da bahane ederek şimdiden gıda fiyatlarında artışa geçtiler. Üretici afetten zarar görürken tüccarlar ve şirketler yaşanan afetten bile kar elde etmenin türlü yollarını buluyorlar.

Yaşan don felaketi nedeniyle yaş çay üretiminde 50 bin ton kaybın olacağı bilinmektedir. Bu kayıpta üreticinin kaybı olarak yansıyacaktır. Hükümetin yaş çay fiyatını açıklarken hem üreticinin bu kaybını hemde işçilik, gübre, akaryakıt vs. maliyetleri göz önüne alarak çay üreticisinin yaşanan felaket ve artan enflasyonu da göz önünde bulundurmalıdır. Geçtiğimiz yıl üretici örgütleri 1.5 liranın altında açıklanan fiyatın yeterli olmayacağını söylerken (12 kuruş prim dahil) 1.35 lira açıklanmıştı. Bu yıl ise artan maliyetler ve çay üreticisinin kaybı ve zorlukları göz önüne alındığında 2 liranın altındaki her fiyat çay üreticisini ezmek ve ezilmesine göz yummak anlamına gelecektir.

ÇAYKUR’un kota ve kontenjan uygulaması ve çay üreticisinin mecburen özel sektöre çay vermek zorunda kalması da olumsuz sonuçlar doğuruyor. Açıklanan yaş çay alım fiyatı sadece ÇAYKUR’ da geçerli olunca çay şirketleri açıklanan fiyatın yarısına çay alıyorlar. Bu nedenle de hükümet tarafından açıklanan yaş çay alım fiyatı tavan fiyat işlevi görmektedir. Hükümetin yaş alım fiyatını taban fiyat olarak işlev görmesini sağlayacak düzenlemeler yapmadığı sürece çay üreticisi özel çay şirketleri tarafından ezilmeye mahkûm olacaklar. Eğer bu gün aynı çay bahçesinden aynı çay filizleri ÇAYKUR’daki fiyatın yarısına özel çay şirketleri tarafından alınıyor ve üstelikte para karşılığı hem de piyasa fiyatından kuru çay veriliyor ve üretici hepten mağdur oluyor.  Karadeniz bölgesini en iyi bilen Başbakan ve hükümettir, bu sorunları çözecek olan hükümetin kendisidir. ÇAYKUR’un kendi verilerine göre 2013 yılında üretilen 1 milyon 200 bin ton yaş çayın 672 bin tonu ÇAYKUR tarafından alınmıştır. Ürettiği çayın yarısı açıkta kalan üreticiyi bu durumdan kurtaracak önlemleri alarak üreticiyi piyasaya ezdirmemek de yine hükümetin ve başbakanın görevidir. Kota ve kontenjanın olmadığı, Çay üreticisinin ürününü gerçek değerinde kaygılardan uzak değerlendirdiği bir politika hayata geçirilmelidir. Kaçak Çay ve ithal Çay tedbir alınarak önlenmelidir.

Başbakan ve Hükümet bu durumu göz önünde bulundurarak; yaş çay fiyatını 2 lira olarak belirlemelidir. Açıklanan yaş çay alın fiyatının taban fiyat olarak açıklamalıdır. ÇAYKUR’a çay tesliminde kota ve kontenjan uygulamalarının kaldırılarak çay üreticisinin verdiği kadar çayın ÇAYKUR tarafından alınmasını sağlamalıdır.